Regels voor bouwen en verbouwen: de Wkb

Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen

Met de Wkb worden de bouwprocessen strenger gecontroleerd en is er meer aandacht voor kwaliteit en veiligheid. De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen regelt niet alleen het opleverdossier en de grote(re) rol van de aannemer. Ook de toetsing van bouwplannen en de oplevering worden geregeld in deze wet. Daarnaast moet de aannemer melden in welke mate hij verzekerd is voor problemen tijdens de bouw. Deze veranderingen hebben als doel om de consument beter te beschermen en bouwfouten te voorkomen. Het niet naleven van de Wkb kan leiden tot boetes en juridische sancties voor bouwers.

Verbouwingen onder de wkb

Sinds 1 juli 2024 gelden de nieuwe regels van de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen ook bij vergunningsplichtige verbouwingen. Dit betekent dat niet alleen nieuwbouwprojecten, maar ook bepaalde verbouwingen aan de eisen moeten voldoen. De aannemer blijft verantwoordelijk voor de kwaliteit en de bouwtechnische onderdelen van de verbouwing. Daarnaast moet de aannemer zorgen voor een opleverdossier met relevante informatie over het bouwwerk.

Tot 2029 geldt de wkb alleen voor laagbouw

De eerste 5 jaar geldt de Wkb alleen voor bouwwerken uit 'gevolgklasse 1'. In gevolgklasse 1 vallen kort gezegd grondgebonden woningen en bedrijfshallen (zoals magazijnen) van maximaal 2 etages. Appartementencomplexen vallen er bijvoorbeeld dus niet onder.

Kwaliteitsborging

Met de Wkb is een nieuwe vorm van toezicht op de bouw ingevoerd. Voor werken in ‘gevolgklasse 1’ moet een erkende kwaliteitsborger worden ingeschakeld. Deze kwaliteitsborger controleert het bouwproces en toetst of er is voldaan aan de bouwtechnische voorschriften. Zo ben jij als particuliere bouwer of verbouwer verzekerd van een kwalitatief bouwproces.

Wat doet de kwaliteitsborger?

Een kwaliteitsborger is een onafhankelijke deskundige of organisatie die de kwaliteit en naleving van bouwvoorschriften controleert tijdens het bouwproces. Door onafhankelijke controle en toetsing tijdens het bouwproces worden potentiële bouwfouten en problemen in een vroeg stadium geïdentificeerd en aangepakt. Dat resulteert uiteindelijk in beter gebouwde en veiligere werken. Voor zijn werk moet de kwaliteitsborger gebruik maken van een ‘instrument van kwaliteitsborging’. Dat is een door de wet toegelaten systeem van toetsing.

Samengevat komt het werk van de kwaliteitsborger op het volgende neer:

• Hij maakt een risicobeoordeling van het uit te voeren bouwwerk.
• Hij stelt een borgingsplan op. Dat is een document waarin – zeer verkort weergegeven – staat hoe de kwaliteitsborger het werk gaat beoordelen.
• Toezicht houden op de bouw.
• Hij geeft een verklaring af als het werk technisch goed is. Vervolgens kan de initiatiefnemer het werk gereed melden bij de relevante instantie(s), bijvoorbeeld de gemeente.

Zonder de gereedmelding mag het werk niet in gebruik worden genomen.

Het opleverdossier

Een belangrijk onderwerp onder de wkb is het opleverdossier. Het opleverdossier is een verzameling documenten die je bij de oplevering van je bouwwerk ontvangt. Dit dossier bevat onder andere tekeningen, berekeningen, installatieschema's, productinformatie en andere relevante gegevens. Het doel van het opleverdossier is jou te voorzien van alle benodigde informatie over je bouwwerk.
Opdrachtgever en aannemer kunnen afspraken maken over het opleverdossier. Zo kun je afspreken welke stukken wel, en welke niet worden verstrekt. Je kunt zelfs afspreken dat geen opleverdossier wordt afgegeven. Dit geldt zowel voor consumenten als voor zakelijke opdrachtgevers.

De waarschuwingsplicht

De waarschuwingsplicht is er om opdrachtgevers te beschermen en hen in staat te stellen weloverwogen beslissingen te nemen. Het niet nakomen van deze plicht kan juridische gevolgen hebben, zoals geschillen of aansprakelijkheidskwesties. De aannemer moet vanuit de waarschuwingsplicht de opdrachtgever actief informeren over problemen. Dat moet zowel voorafgaand aan als tijdens de werkzaamheden.
Eerder mocht de aannemer nog mondeling waarschuwen. Onder de Wkb is dit veranderd. Nu moet de aannemer schriftelijk waarschuwen bij aanneming van een bouwwerk. Het gaat dan bijvoorbeeld om het bouwen van een huis of het realiseren van een aanbouw. De waarschuwing moet bovendien duidelijk zijn. Tot slot moet de aannemer waarschuwen voor de gevolgen van de problemen die hij ontdekte. Zo wordt de consument beter beschermd.

Ben je aannemer en heb je vragen over de Wkb?

Lees ons artikel met Vragen en adviezen over de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen.