Een toenemende vorm van criminaliteit is mensen geld afhandig maken door misbruik te maken van hun persoonsgegevens. We noemen dit ook wel identiteitsdiefstal of identiteitsfraude. In dit artikel leest u wat u moet doen als u denkt dat u slachtoffer bent van identiteitsdiefstal of -fraude. En u krijgt nuttige tips om identiteitsdiefstal of -fraude zo veel mogelijk te voorkomen.
U komt erachter dat er op uw naam een telefoonabonnement is afgesloten. U bent deze overeenkomst echter niet zelf aangegaan, maar krijgt nu aanmaningen voor het abonnement. Wat moet u nu doen?
Criminelen kunnen persoonsgegevens verkrijgen door bijvoorbeeld phishing of een datalek. Met die persoonsgegevens doen zij zich online voor als iemand anders. Ze sluiten dan overeenkomsten of plegen strafbare feiten. Of ze gebruiken deze gegevens om zich voor te doen als officiële instantie, zoals uw bank. Zo maken ze u geld of nog meer gegevens afhandig. Het kan gebeuren dat:
Kortgezegd gebeuren er dus dingen waar u zelf niet voor gekozen heeft. Hopelijk overkomt u dit niet en gelukkig wordt het deze criminelen op allerlei manieren zo moeilijk mogelijk gemaakt. Toch blijkt het helaas niet altijd mogelijk om misbruik van persoonsgegevens volledig te voorkomen.
Onderneem zo snel mogelijk actie. Criminelen kennen duizend-en-één manieren om u te bestelen. Het is moeilijk om u tegen al deze manieren te wapenen en soms kunt u er ook weinig aan doen, zoals bij een datalek. Ieder slot is uiteindelijk te kraken en er bestaan haast geen mensen die volledig ongevoelig zijn voor oplichting. Neem het uzelf in ieder geval niet kwalijk als dit u overkomt, maar onderneem wel snel actie! Dat zou u immers ook meteen doen als u merkt dat er bij u is ingebroken.
Aangifte doen is ten eerste belangrijk omdat de politie u zonder aangifte niet kan helpen. Ook moet u aantonen dat u alles heeft gedaan om de schade door de identiteitsfraude te beperken. Tenslotte helpt u er andere slachtoffers van identiteitsfraude mee. Als er veel aangiftes worden gedaan over misbruik van persoonsgegevens krijgt het probleem een hogere prioriteit. Dat leidt misschien tot meer aanwijzingen, waardoor de kans groter wordt dat de politie iets kan doen. Aangifte doen van identiteitsdiefstal of -fraude kan ook telefonisch via het landelijke telefoonnummer van de politie: 0900 – 8844.
Het is erg belangrijk dat u bij vermoeden van identiteitsdiefstal of -fraude melding doet bij uw bank of creditcardmaatschappij. Zij kunnen vervolgens een risico-inschatting maken en bijvoorbeeld uw rekening blokkeren. Ze controleren of er vreemde transacties zijn geweest, of geven u een nieuwe bankpas met een nieuwe pincode. Gaat het dan toch nog mis? Dan kunt u in ieder geval bewijzen dat uw bank of creditcardmaatschappij van het probleem op de hoogte was.
Als u denkt dat u te maken heeft met identiteitsdiefstal of -fraude, doe dan melding bij het CMI (onderdeel van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)). Het CMI beoordeelt vervolgens uw melding en bepaalt de vervolgstappen. Als het CMI beoordeelt dat er daadwerkelijk sprake is van identiteitsdiefstal of -fraude, kunnen zij stappen ondernemen om verdere schade te voorkomen. Zoals een vervolgmelding bij de Belastingdienst, de politie of de RDW.
Als u een rechtsbijstandverzekering heeft, kunt u melding van identiteitsfraude of identiteitsdiefstal melden. Onze juristen adviseren u dan over de stappen die u kunt nemen.
Ontdekt u misbruik van uw persoonsgegevens? Bijvoorbeeld omdat er zonder uw toestemming een abonnement op uw naam is afgesloten? Blijf dan niet stilzitten. Overeenkomsten die zonder uw toestemming op uw naam worden afgesloten, zijn uiteraard niet rechtsgeldig, De verkoper of dienstverlener moet bewijzen dat u daadwerkelijk de overeenkomst wilde sluiten. Dit kan wel problemen opleveren. Een goede administratie is daarom dus erg belangrijk.
Naast het bijhouden van een goede administratie, is het belangrijk dat u contact houdt met schuldeisers. Zij weten immers niet dat u slachtoffer bent geworden van identiteitsdiefstal of -fraude. Leg dit goed uit en stuur eventueel bewijs, zoals een kopie van uw aangifte of melding bij het CMI. Let er wel op dat u onnodige persoonsgegevens onleesbaar maakt.
Verwerkt een organisatie uw gegevens en maakt u zich er zorgen over of dit wel veilig gebeurt? U kunt daarover altijd vragen stellen bij de Functionaris gegevensbescherming (FG) van die organisatie. Bent u dan nog niet gerustgesteld? Dan kunt u die organisatie vragen om uw gegevens te verwijderen of te anonimiseren. Gebruik daarvoor onze voorbeeldbrief. De FG moet binnen 4 weken laten weten of hij uw gegevens verwijdert. Bent u het oneens met het besluit? Dan kunt u daarna een klacht indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
Helaas is het soms niet te voorkomen dat criminelen uw gegevens in handen krijgen, zoals bij een datalek. Daarop heeft u zelf immers nauwelijks invloed. Toch kunt u veel doen om te voorkomen dat u slachtoffer wordt van de gevolgen van een datalek. Wees daarom alert op (digitale) fraude en weet waarmee u te maken kunt krijgen.
Spoofing is een manier van oplichting waarbij de oplichter zich voordoet als een betrouwbare organisatie, zoals bijvoorbeeld uw bank. Met alleen persoonsgegevens of zelfs een burgerservicenummer (BSN), is het meestal niet mogelijk om een overeenkomst te sluiten. Vaak is er meer nodig, zoals een (veilige) kopie van uw identiteitsbewijs. Een oplichter gebruikt daarom persoonsgegevens om u ervan te overtuigen dat hij namens bijvoorbeeld de bank belt en betrouwbaar is. Nadat hij uw vertrouwen heeft, probeert hij u meer gegevens of geld afhandig te maken.
Spoofing gebeurt:
Natuurlijk hoeft u niet meteen alles en iedereen te wantrouwen. Wees wel voorzichtig en controleer wat een onbekende zegt.
Bedenk bovendien dat betrouwbare organisaties u nooit vragen om wachtwoorden en pincodes. Gebeurt dit wel? Dan is de kans zeer groot dat u met fraude te maken heeft.
Gebruik deze brief om de Functionaris Gegevensbescherming van een organisatie uw gegevens te laten verwijderen of anonimiseren.