Hoe werkt ouderschapsverlof?

Wat is ouderschapsverlof?

Ouderschapsverlof is een bijzondere vorm van verlof uit de Wet Arbeid en Zorg . In de Wet Arbeid en Zorg staan onder andere wettelijke verlofregelingen die werknemers -vrouwen en mannen- helpen om werk en privé beter te combineren. Niet alleen werknemers, maar ook werkgevers profiteren van deze regelingen. Er is meer keuzevrijheid voor werknemers om werk, gezinsleven en vrije tijd beter in balans te brengen. Dit voorkomt langdurig ziekteverzuim (stress en burn-out). Een van deze regelingen is het ouderschapsverlof. Voor ieder kind tot 8 jaar mag je ouderschapsverlof opnemen. Dit geldt ook voor adoptie-, pleeg- en stiefkinderen, als zij bij je wonen.

Hoe lang mag ik ouderschapsverlof opnemen?

De algemene regel is dat een werknemer 26 maal de gemiddelde arbeidsduur per week aan ouderschapsverlof kan opnemen. Als je 40 uur per week werkt, kunt je dus 1.040 uur ouderschapsverlof opnemen. Bij aanvragen na 1 januari 2015 geldt er geen standaardregel meer voor het opnemen van ouderschapsverlof en is het aan jou om aan te geven hoe je het verlof wilt opnemen. Als een werknemer ouderschapsverlof geniet en de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd voordat het verlof is afgelopen, kan de werknemer bij een nieuwe werkgever nog aanspraak maken op het resterende deel van het ouderschapsverlof.

Ouderschapsverlof bij de geboorte van jouw kind

Als partner heb je na de bevalling recht op 3 dagen ouderschapsverlof. Als je dit verlof opneemt, wordt dat van het tegoed van jouw ouderschapsverlof afgetrokken.

Ouderschapsverlof aanvragen

Je moet de wens om ouderschapsverlof op te nemen met de werkgever bespreken. Minstens 2 maanden voor aanvang van het verlof deel je de werkgever vervolgens schriftelijk mee:

• Gebruik te maken van het recht op ouderschapsverlof;

• Wanneer het verlof ingaat;

• Hoeveel uren je wilt opnemen;

• Op welke werkdagen;

• Hoe lang de periode duurt.

• Dit gebeurt in principe schriftelijk, maar soms heeft de werkgever hiervoor speciale (digitale) formulieren.

De werkgever kan de door jou gewenste invulling van het verlof wijzigen

Wijzigen van de invulling van ouderschapsverlof kan op voorwaarde dat er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.

Afwijkende afspraken

In een cao kunnen afwijkende afspraken zijn gemaakt over het ouderschapsverlof. Raadpleeg daarom voordat je een aanvraag doet de cao.

Financiële gevolgen van ouderschapsverlof

Meestal komt ouderschapsverlof voor rekening van de werknemer. De werkgever hoeft voor de uren dat je ouderschapsverlof opneemt geen loon door te betalen. In sommige cao’s en arbeidsvoorwaardenregelingen staan wel bepaalde regels over het betalen van (een gedeelte van) het loon tijdens ouderschapsverlof. Zoek dit op in de cao of de arbeidsvoorwaardenregeling.

Soms beïnvloedt het opnemen van onbetaald verlof het recht op inkomensafhankelijke regelingen

Denk hierbij aan huursubsidie, kinderopvangtoeslag , gesubsidieerderechtsbijstand of thuiszorg. Neem hiervoor contact op met de instantie die de subsidie verstrekt en vraag naar de gevolgen van het opnemen van onbetaald verlof. De gevolgen van ouderschapsverlof op de pensioenopbouw en de premiebetaling hangen af van de pensioenregeling per sector en per bedrijf. Je kunt dit het beste vóór ingangsdatum van het verlof bespreken met de werkgever. Dit geldt ook voor de gevolgen voor de nabestaanden als je overlijdt tijdens het ouderschapsverlof.

Opbouw vakantiedagen tijdens ouderschapsverlof

Tijdens ouderschapsverlofuren bouwt een werknemer geen vakantierechten op. Je hebt tijdens de verlofperiode dan ook recht op minder vakantiedagen.

Een voorbeeld:

Je hebt 25 vakantiedagen per jaar. Stel dat je een jaar ouderschapsverlof opneemt en daarbij voor 80% blijft werken. Je hebt dan recht op 80% van 25 vakantiedagen = 20 vakantiedagen. 

Functiewijziging tijdens ouderschapsverlof

Tijdens het ouderschapsverlof wijzigt de arbeidsovereenkomst niet. Je behoudt in principe jouw functie. Is dit gezien de aard van het werk toch niet mogelijk? Of heeft de werkgever bezwaar? Dan kunnen werkgever en werknemer samen naar andere oplossingen zoeken.
De werkgever moet wel bewijzen dat de werknemer zijn of haar laatste functie niet meer kan uitoefenen. De werkgever moet het bezwaar goed onderbouwen. Na afloop van het verlof ga je gewoon weer volgens de arbeidsovereenkomst aan het werk. Tijdens het verlof loopt de opbouw van het aantal dienstjaren en de pensioenrechten meestal gewoon door.

Werkloosheid tijdens ouderschapsverlof

Het opnemen van ouderschapsverlof op zich mag nooit een reden voor ontslag zijn. Wel zijn er situaties denkbaar waarin je tijdens de verlofperiode toch werkloos wordt. Is dat het geval? Dan stopt het ouderschapsverlof automatisch. Je ontvangt dan een WW-uitkering op basis van het salaris van vóór het ouderschapsverlof. Hieraan is wel een voorwaarde verbonden: je moet namelijk een bepaald aantal uren beschikbaar zijn voor nieuw werk.

Dat werkt zo:

• Ga na hoeveel uren je gemiddeld per week werkte in de 26 weken vóór het ouderschapsverlof. Als je voor hetzelfde aantal uren beschikbaar bent voor nieuw werk, is er niets aan de hand. Je krijgt een WW-uitkering op basis van het salaris voor het ouderschapsverlof.

• Ben je voor minder uren beschikbaar? Dan krijg je een WW-uitkering op basis van het aantal uren dat je jezelf wel beschikbaar stelt.

• Word je werkloos na afloop van het ouderschapsverlof? Dan gelden de gebruikelijke regels voor de WW-uitkering.

• Let op: is de periode waarover je ouderschapsverlof opneemt langer dan 78 weken, dan kan dit gevolgen hebben voor jouw WW-uitkering. Het UWV kent voor het berekenen van het urenverlies namelijk een maximale periode van vijstelling voor onbetaald verlof van 78 weken.

Ouderschapsverlof afbreken

Het kan zijn dat je door onvoorziene omstandigheden het verlof toch niet wil opnemen of wil voortzetten. Denk daarbij aan echtscheiding, plotseling opgekomen arbeidsongeschiktheid of werkloosheid van jouw partner. In deze situatie kun je de werkgever verzoeken om het verlof niet door te laten gaan of niet voort te zetten. Met dit verzoek moet de werkgever instemmen, tenzij er zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zijn die zich hiertegen verzetten. Hiervan kan sprake zijn als het bedrijf in ernstige problemen komt als het ouderschapsverlof wordt gewijzigd. Als de werkgever instemt met het verzoek om het ouderschapsverlof niet op te nemen of voort te zetten, moet dit uiterlijk ingaan 4 weken na het verzoek. Het recht op het verlof wordt dan opgeschort. Dit geldt echter enkel voor ouderschapsverlofaanvragen die zijn gedaan na 1 januari 2015. Betreft het een ouderschapsverlof aanvraag die voor deze datum is gedaan en akkoord bevonden door werkgever, dan vervalt meestal het verlof dat nog niet is opgenomen. Alleen in ernstige en onvoorziene omstandigheden is de werkgever verplicht akkoord te gaan met het tijdelijk stopzetten van het verlof.